Het is logisch dat constructieve veiligheid en energie-efficiëntie een belangrijke rol spelen in de bouwsector. De bescherming van gebouwen tegen ongedierte en zwamgroei verdient echter minstens zoveel aandacht. Preventieve maatregelen tegen houtaantastende insecten, knaagdieren en schimmels kunnen hoge kosten, gezondheidsrisico’s en een berg frustraties voorkomen. Dit artikel bespreekt de belangrijkste aandachtspunten en strategieën die bouwprofessionals direct kunnen toepassen.

Het belang van preventie

Ongedierte en zwammen vormen niet alleen een esthetisch of hygiënisch probleem, maar kunnen ook de levensduur en stabiliteit van een gebouw ernstig aantasten. Denk aan houtworm of boktor die dragende balken verpesten, ratten die kabels doorknagen of huiszwam die zich diep in houten constructies vreet. Reparaties na aantasting zijn vaak ingrijpend en duur, terwijl preventie, zoals zwamsanering, al tijdens de bouw eenvoudig kan worden geïntegreerd.

Bouwkundige maatregelen tegen ongedierte

Een groot deel van de preventie begint met ontwerp en uitvoering. Door vanaf het begin van het proces specialisten zoals 1Minder in te schakelen, worden een hoop problemen voorkomen. Openingen waar knaagdieren of insecten toegang kunnen krijgen, worden bijvoorbeeld gesloten. Onderschat ook ventilatieopeningen niet. Ze zijn perfect voor ventilatie, maar kunnen meer dan alleen lucht doorlaten. Om dit te voorkomen, kunnen ze worden voorzien van fijnmazig roostergaas. Ook naden tussen vloer en muur of rond leidingen vragen om zorgvuldige afdichting. Bij funderingen en kruipruimtes is het cruciaal om vochtophoping te vermijden, want een droge constructie is minder aantrekkelijk voor ongedierte.

De keuze voor het materiaal speelt eveneens een belangrijke rol. Hout dat in aanraking komt met de grond moet duurzaamheidsklasse 1 of 2 hebben of behandeld zijn tegen aantasting. Bij voorkeur wordt er gekozen voor bouwmaterialen die van nature resistent zijn tegen insecten en schimmels.

Preventie van zwamgroei

Eerder in dit artikel ging het al even over zwamsanering. De vorming van zwammen, zoals huiszwam, ontstaat bijna altijd door langdurige vochtproblemen. Bouwprofessionals hebben een sleutelrol in de bescherming hiertegen door voor goede waterdichting, voldoende ventilatie en doordachte detaillering te zorgen. Een correcte afvoer van hemelwater en het voorkomen lekkages bij daken, kozijnen en gevels zijn hierin essentieel.

Een veelgemaakte fout is dat er onvoldoende ventilatie in kruipruimtes of slecht geïsoleerde koudebruggen is, waardoor condens optreedt. Dit vormt een ideale voedingsbodem voor zwam. Het gebruik van damp remmende folies en het creëren van luchtstroming in afgesloten ruimtes zijn simpele maar effectieve maatregelen.

Chemische en fysieke beschermingsmethoden

In de bouw kan er een hoop worden opgelost, maar het beschermingsplaatje wordt helemaal afgemaakt als de (toekomstig) eigenaar van het pand voorlichting krijgt over aanvullende beschermingsmethoden. Hout kan preventief geïmpregneerd worden met bestrijdingsmiddelen tegen insecten en schimmels. Ook bestaan er moderne, milieuvriendelijkere coatings die het oppervlak minder aantrekkelijk maken voor ongedierte. In sommige gevallen is het plaatsen van fysieke barrières, zoals metalen strips of speciale netten, een duurzame oplossing om knaagdieren buiten te houden.

Rol van inspectie en onderhoud

Preventie stopt niet bij oplevering. Regelmatige inspecties tijdens onderhoudswerkzaamheden zijn onmisbaar. Bouwprofessionals doen er goed aan om opdrachtgevers te wijzen op periodieke controles van kruipruimtes, zolders en vochtgevoelige plekken.